《千字文》自问世1400 多年来的流传表明,它是流传广泛的童蒙读物,是中国传统文化的一个组成部分,在中国古代的童蒙读物中,是一篇承上启下的作品。它那优美的文笔,华丽的辞藻,使得众多童蒙读物都无法望其项背。
《千字文》为南朝周兴嗣所编,它的撰作,相传还有一段故事;原来是当年梁武帝令殷铁石在王羲之书写的碑文中拓下不重复的一千个字,供皇子们学书用的。但由于字字孤立,互不联属,所以他又召来周兴嗣嘱道:“卿有才思,为我韵之。”周兴嗣只用了一个晚上就编好进呈武帝。这便是传至今日的孟北楷书千字文(47张)《千字文》。周兴嗣的《千字文》精思巧构,知识丰瞻,音韵谐美,宜蒙童记诵,故成为千百年蒙学教科书。
字字中国教育组织重编了现代版千字文《千字诀》,并借此推动国学创新和中华文化传承。
tiān dì xuán huáng
|
yǔ zhòu hóng huāng
|
天 地 玄 黄
|
宇 宙 洪 荒
|
rì yuè yíng zè
|
chén xiù liè zhāng
|
日 月 盈 昃
|
辰 宿 列 张
|
hán lái shǔ wǎng
|
qiū shōu dōng cáng
|
寒 来 暑 往
|
秋 收 冬 藏
|
rùn yú chéng suì
|
lǜlǚtiáo yáng
|
闰 馀 成 岁
|
律 吕 调 阳
|
yún téng zhì yǔ
|
lù jié wéi shuāng
|
云 腾 致 雨
|
露 结 为 霜
|
jīn shēng lì shuǐ
|
yù chū kūn gāng
|
金 生 丽 水
|
玉 出 昆 冈
|
jiàn hào jù què
|
zhū chēng yè guāng
|
剑 号 巨 阙
|
珠 称 夜 光
|
guǒ zhēn lǐ nài
|
cài zhòng jiè jiāng
|
果 珍 李 柰
|
菜 重 芥 姜
|
hǎi xián hé dàn
|
lín qián yǔ xiáng
|
海 咸 河 淡
|
鳞 潜 羽 翔
|
lóng shī huǒ dì
|
niǎo guān rén huáng
|
龙 师 火 帝
|
鸟 官 人 皇
|
shǐ zhì wén zì
|
nǎi fú yī shang
|
始 制 文 字
|
乃 服 衣 裳
|
tuī wèi ràng guó
|
yǒu yú táo táng
|
推 位 让 国
|
有 虞 陶 唐
|
diào mín fá zuì
|
zhōu fā yīn tāng
|
吊 民 伐 罪
|
周 发 殷 汤
|
zuò cháo wèn dào
|
chuí gǒng píng zhāng
|
坐 朝 问 道
|
垂 拱 平 章
|
ài yù lí shǒu
|
chén fú róng qiāng
|
爱 育 黎 首
|
臣 伏 戎 羌
|
xiá ěr yī tǐ
|
shuài bīn guī wáng
|
遐 迩 一 体
|
率 宾 归 王
|
míng fèng zài shù
|
bái jū shí cháng
|
鸣 凤 在 树
|
白 驹 食 场
|
huà bèi cǎo mù
|
lài jí wàn fāng
|
化 被 草 木
|
赖 及 万 方
|
gài cǐ shēn fà
|
sì dà wǔ chang
|
盖 此 身 发
|
四 大 五 常
|
gōng wéi jū yǎng
|
qǐ gǎn huǐ shāng
|
恭 惟 鞠 养
|
岂 敢 毁 伤
|
nǚ mù zhēn jié
|
nán xiào cái liáng
|
女 慕 贞 洁
|
男 效 才 良
|
zhī guò bì gǎi
|
dé néng mò wàng
|
知 过 必 改
|
得 能 莫 忘
|
wǎng tán bǐ duǎn
|
mǐ shì jǐ cháng
|
罔 谈 彼 短
|
靡 恃 己 长
|
xìn shǐ kě fù
|
qì yù nán liáng
|
信 使 可 复
|
器 欲 难 量
|
mò bēi sī rǎn
|
shī zàn gāo yáng
|
墨 悲 丝 染
|
诗 赞 羔 羊
|
jǐng xíng wéi xián
|
kè niàn zuò shèng
|
景 行 维 贤
|
克 念 作 圣
|
dé jiàn míng lì
|
xíng duān biǎo zhèng
|
德 建 名 立
|
形 端 表 正
|
kōng gǔ chuán shēng
|
xū táng xí tīng
|
空 谷 传 声
|
虚 堂 习 听
|
huò yīn è jī
|
fú yuán shàn qìng
|
祸 因 恶 积
|
福 缘 善 庆
|
chǐ bì fēi bǎo
|
cùn yīn shì jìng
|
尺 璧 非 宝
|
寸 阴 是 竞
|
zī fù shì jūn
|
yuē yán yǔ jìng
|
资 父 事 君
|
曰 严 与 敬
|
xiào dāng jié lì
|
zhōng zé jìn mìng
|
孝 当 竭 力
|
忠 则 尽 命
|
lín shēn lǚ bó
|
sù xīng wēn qìng
|
临 深 履 薄
|
夙 兴 温 凊
|
sì lán sī xīn
|
rú sōng zhī shèng
|
似兰 斯 馨
|
如 松 之 盛
|
chuān liú bù xī
|
yuān chéng qǔ yìng
|
川 流 不 息
|
渊 澄 取 映
|
róng zhǐ ruò sī
|
yán cí ān dìng
|
容 止 若 思
|
言 辞 安 定
|
dǔ chū chéng měi
|
shèn zhōng yí lìng
|
笃 初 诚 美
|
慎 终 宜 令
|
róng yè suǒ jī
|
jí shèn wú jìng
|
荣 业 所 基
|
籍 甚 无 竟
|
xué yōu dēng shì
|
shè zhí cóng zhèng
|
学 优 登 仕
|
摄 职 从 政
|
cún yǐ gān táng
|
qù ér yì yǒng
|
存 以 甘 棠
|
去 而 益 咏
|
yuè shū guì jiàn
|
lǐ bié zūn bēi
|
乐 殊 贵 贱
|
礼 别 尊 卑
|
shàng hé xià mù
|
fū chàng fù suí
|
上 和 下 睦
|
夫 唱 妇 随
|
wài shòu fù xùn
|
rù fèng mǔ yí
|
外 受 傅 训
|
入 奉 母 仪
|
zhū gū bó shū
|
yóu zǐ bǐ ér
|
诸 姑 伯 叔
|
犹 子 比 儿
|
kǒng huái xiōng dì
|
tóng qì lián zhī
|
孔 怀 兄 弟
|
同 气 连 枝
|
jiāo yǒu tóu fèn
|
qiē mó zhēn guī
|
交 友 投 分
|
切 磨 箴 规
|
rén cí yǐn cè
|
zào cì fú lí
|
仁 慈 隐 恻
|
造 次 弗 离
|
jié yì lián tuì
|
diān pèi fēi kuī
|
节 义 廉 退
|
颠 沛 匪 亏
|
xìng jìng qíng yì
|
xīn dòng shén pí
|
性 静 情 逸
|
心 动 神 疲
|
shǒu zhēn zhì mǎn
|
zhú wù yì yí
|
守 真 志 满
|
逐 物 意 移
|
jiān chí yǎ cāo
|
hǎo jué zì mí
|
坚 持 雅 操
|
好 爵 自 縻
|
dū yì huá xià
|
dōng xī èr jīng
|
都 邑 华 夏
|
东 西 二 京
|
bèi máng miàn luò
|
fú wèi jù jīng
|
背 邙 面 洛
|
浮 渭 据 泾
|
gōng diàn pán yù
|
lóu guàn fēi jīng
|
宫 殿 盘 郁
|
楼 观 飞 惊
|
tú xiě qín shòu
|
huà cǎi xiān líng
|
图 写 禽 兽
|
画 彩 仙 灵
|
bǐng shè páng qǐ
|
jiǎ zhàng duì yíng
|
丙 舍 旁 启
|
甲 帐 对 楹
|
sì yán shè xí
|
gǔ sè chuī shēng
|
肆 筵 设 席
|
鼓 瑟 吹 笙
|
shēng jiē nà bì
|
biàn zhuàn yí xīng
|
升 阶 纳 陛
|
弁 转 疑 星
|
yòu tōng guǎng nèi
|
zuǒ dá chéng míng
|
右 通 广 内
|
左 达 承 明
|
jì jí fén diǎn
|
yì jù qún yīng
|
既 集 坟 典
|
亦 聚 群 英
|
dù gǎo zhōng lì
|
qī shū bì jīng
|
杜 稿 钟 隶
|
漆 书 壁 经
|
fǔ luó jiàng xiàng
|
lù xiá huái qīng
|
府 罗 将 相
|
路 侠 槐 卿
|
hù fēng bā xiàn
|
jiā jǐ qiān bīng
|
户 封 八 县
|
家 给 千 兵
|
gāo guān péi niǎn
|
qū gǔ zhèn yīng
|
高 冠 陪 辇
|
驱 毂 振 缨
|
shì lù chǐ fù
|
chē jià féi qīng
|
世 禄 侈 富
|
车 驾 肥 轻
|
cè gōng mào shí
|
lè bēi kè míng
|
策 功 茂 实
|
勒 碑 刻 铭
|
pán xī yī yǐn
|
zuǒ shí ā héng
|
磻 溪 伊 尹
|
佐 时 阿 衡
|
yǎn zhái qū fù
|
wēi dàn shú yíng
|
奄 宅 曲 阜
|
微 旦 孰 营
|
huán gōng kuāng hé
|
jì ruò fú qīng
|
桓 公 匡 合
|
济 弱 扶 倾
|
qǐ huí hàn huì
|
yuè gǎn wǔ dīng
|
绮 回 汉 惠
|
说 感 武 丁
|
jùn yì mì wù
|
duō shì shí níng
|
俊 乂 密 勿
|
多 士 寔 宁
|
jìn chǔ gēng bà
|
zhào wèi kùn héng
|
晋 楚 更 霸
|
赵 魏 困 横
|
jiǎ tú miè guó
|
jiàn tǔ huì méng
|
假 途 灭 虢
|
践 土 会 盟
|
hé zūn yuē fǎ
|
hán bì fán xíng
|
何 遵 约 法
|
韩 弊 烦 刑
|
qǐ jiǎn pō mù
|
yòng jūn zuì jīng
|
起 翦 颇 牧
|
用 军 最 精
|
xuān wēi shā mò
|
chí yù dān qīng
|
宣 威 沙 漠
|
驰 誉 丹 青
|
jiǔ zhōu yǔ jì
|
bǎi jùn qín bìng
|
九 州 禹 迹
|
百 郡 秦 并
|
yuè zōng tài dài
|
shàn zhǔ yún tíng
|
岳 宗 泰 岱
|
禅 主 云 亭
|
yàn mén zǐ sài
|
jī tián chì chéng
|
雁 门 紫 塞
|
鸡 田 赤 城
|
kūn chí jié shí
|
jù yě dòng tíng
|
昆 池 碣 石
|
钜 野 洞 庭
|
kuàng yuǎn mián miǎo
|
yán xiù yǎo míng
|
旷 远 绵 邈
|
岩 岫 杳 冥
|
zhì běn yú nóng
|
wù zī jià sè
|
治 本 于 农
|
务 兹 稼 穑
|
chù zǎi nán mǔ
|
wǒ yì shǔ jì
|
俶 载 南 亩
|
我 艺 黍 稷
|
shuì shú gòng xīn
|
quàn shǎng chù zhì
|
税 熟 贡 新
|
劝 赏 黜 陟
|
mèng kē dūn sù
|
shǐ yú bǐng zhí
|
孟 轲 敦 素
|
史 鱼 秉 直
|
shù jī zhōng yōng
|
láo qiān jǐn chì
|
庶 几 中 庸
|
劳 谦 谨 敕
|
líng yīn chá lǐ
|
jiàn mào biàn sè
|
聆 音 察 理
|
鉴 貌 辨 色
|
yí jué jiā yóu
|
miǎn qí zhīzhí
|
贻 厥 嘉 猷
|
勉 其 祗 植
|
xǐng gōng jī jiè
|
chǒng zēng kàng jí
|
省 躬 讥 诫
|
宠 增 抗 极
|
dài rǔ jìn chǐ
|
lín gāo xìng jí
|
殆 辱 近 耻
|
林 皋 幸 即
|
liǎng shū jiàn jī
|
jiě zǔ shuí bī
|
两 疏 见 机
|
解 组 谁 逼
|
suǒ jū xián chù
|
chén mò jì liáo
|
索 居 闲 处
|
沉 默 寂 寥
|
qiú gǔ xún lùn
|
sàn lǜ xiāo yáo
|
求 古 寻 论
|
散 虑 逍 遥
|
xīn zòu lèi qiǎn
|
qī xiè huān zhāo
|
欣 奏 累 遣
|
戚 谢 欢 招
|
qú hé de lì
|
yuán mǎng chōu tiáo
|
渠 荷 的 历
|
园 莽 抽 条
|
pí pá wǎn cuì
|
wú tóng zǎo diāo
|
枇 杷 晚 翠
|
梧 桐 早 凋
|
chén gēn wěi yì
|
luò yè piāo yáo
|
陈 根 委 翳
|
落 叶 飘 摇
|
yóu kūn dú yùn
|
líng mó jiàng xiāo
|
游 鹍 独 运
|
凌 摩 绛 霄
|
dān dú wán shì
|
yù mù náng xiāng
|
耽 读 玩 市
|
寓 目 囊 箱
|
yì yóu yōu wèi
|
zhǔ ěr yuán qiáng
|
易 輶 攸 畏
|
属 耳 垣 墙
|
jù shàn cān fàn
|
shì kǒu chōng cháng
|
具 膳 餐 饭
|
适 口 充 肠
|
bǎo yù pēng zǎi
|
jī yàn zāo kāng
|
饱 饫 烹 宰
|
饥 厌 糟 糠
|
qīn qī gù jiù
|
lǎo shào yì liáng
|
亲 戚 故 旧
|
老 少 异 粮
|
qiè yù jì fǎng
|
shì jīn wéi fáng
|
妾 御 绩 纺
|
侍 巾 帷 房
|
wán shàn yuán xié
|
yín zhú wěi huáng
|
纨 扇 圆 洁
|
银 烛 炜 煌
|
zhòu mián xī mèi
|
lán sǔn xiàng chuáng
|
昼 眠 夕 寐
|
蓝 笋 象 床
|
xián gē jiǔ yàn
|
jiē bēi jǔ shāng
|
弦 歌 酒 宴
|
接 杯 举 觞
|
jiǎo shǒu dùn zú
|
yuè yù qiě kāng
|
矫 手 顿 足
|
悦 豫 且 康
|
dí hòu sì xù
|
jì sì zhēng cháng
|
嫡 后 嗣 续
|
祭 祀 蒸 尝
|
qǐ sǎng zài bài
|
sǒng jù kǒng huáng
|
稽 颡 再 拜
|
悚 惧 恐 惶
|
jiān dié jiǎn yào
|
gù dá shěn xiáng
|
笺 牒 简 要
|
顾 答 审 详
|
hái gòu xiǎng yù
|
zhí rè yuàn liáng
|
骸 垢 想 浴
|
执 热 愿 凉
|
lǘ luó dú tè
|
hài yuè chāo xiāng
|
驴 骡 犊 特
|
骇 跃 超 骧
|
zhū zhǎn zéi dào
|
bǔ huò pàn wáng
|
诛 斩 贼 盗
|
捕 获 叛 亡
|
bù shè liáo wán
|
jī qín ruǎn xiào
|
布 射 辽 丸
|
嵇 琴 阮 啸
|
tián bǐ lún zhǐ
|
jūn qiǎo rén diào
|
恬 笔 伦 纸
|
钧 巧 任 钓
|
shì fēn lì sú
|
bìng jiē jiā miào
|
释 纷 利 俗
|
竝 皆 佳 妙
|
máo shī shū zī
|
gōng pín yán xiào
|
毛 施 淑 姿
|
工 颦 妍 笑
|
nián shǐ měi cuī
|
xī huī lǎng yào
|
年 矢 每 催
|
曦 晖 朗 曜
|
xuán jī xuán wò
|
huì pò huán zhào
|
璇 玑 悬 斡
|
晦 魄 环 照
|
zhǐ xīn xiū hù
|
yǒng suí jí shào
|
指 薪 修 祜
|
永 绥 吉 劭
|
jǔ bù yǐn lǐng
|
fǔ yǎng láng miào
|
矩 步 引 领
|
俯 仰 廊 庙
|
shù dài jīn zhuāng
|
pái huái zhān tiào
|
束 带 矜 庄
|
徘 徊 瞻 眺
|
gū lòu guǎ wén
|
yú méng děng qiào
|
孤 陋 寡 闻
|
愚 蒙 等 诮
|
wèi yǔ zhù zhě
|
yān zāi hū yě
|
谓 语 助 者
|
焉 哉 乎 也
|